2. Stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony

Wprowadzenie
Ład przestrzenny to harmonijne ukształtowanie przestrzeni, uwzględniające w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne (art.2 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).
Uwarunkowania funkcjonalne:
Funkcjami wiodącymi miasta są:

Funkcja mieszkaniowa realizowana we wszystkich formach mieszkalnictwa.
Funkcja usługowa, realizowana w postaci usług podstawowych, ogólnomiejskich oraz infrastruktury społecznej.

Funkcjami uzupełniającymi są:

Funkcja produkcyjna, magazynowo – składowa i usług technicznych.
Funkcja usług w postaci działalności gospodarczej prowadzonej w połączeniu z zabudową mieszkaniową.
Funkcja rekreacyjna, realizowana w formie wewnątrzosiedlowej i ogólnomiejskiej

Zakres funkcji spełnia wymagania funkcjonalne miasta jako jednostki zaspokajającej potrzeby mieszkańców. Ilościowo funkcja mieszkaniowa nieproporcjonalnie przeważa nad innymi funkcjami. W północno-zachodniej części miasta brak wyraźnego strefowania funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej. Na obszarze miasta występuje zabudowa jednorodzinna, która gabarytowo jest większa od istniejącej na terenie miasta zabudowy wielorodzinnej. Brak wyraźnie wykształconego centrum miasta. Brak powiązań funkcjonalnych pomiędzy północną a południową częścią miasta – jedynymi elementami wiążącymi są stacja PKP i Urząd Miasta.
Na terenie miasta brak cmentarza.
Uwarunkowania społeczno-gospodarcze:

wysoki wskaźnik gęstości zaludnienia (ok. 4000 mieszkańców/km2),
nierównomierna urbanizacja w okresie lat 70-tych XX w. i wprowadzenie w tym czasie do miasta dużej grupy napływowych mieszkańców, do chwili obecnej niezintegrowanych z miastem, a pracujących w Zakładach Ursus do czasu jego upadłości,
mała ilość miejsc pracy w dużych zakładach przemysłowych i usługowych,
tendencja do samodzielnego prowadzenia przez mieszkańców niewielkiej działalności gospodarczej w postaci usług, przede wszystkim na terenach, na których znajduje się zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna,
znajdowanie zatrudnienia poza terenem zamieszkania (głównie na terenie aglomeracji warszawskiej),
znaczna ilość mieszkańców korzystających ze świadczeń ZUS i pomocy społecznej,
obecność terenów uprawianych rolniczo na terenie miasta.

Uwarunkowania środowiskowe:

obszar miasta w większości zabudowany,
obszar miasta podzielony torami kolejowymi relacji Warszawa-Łódź na część północną i południową,
brak obszarów chronionych na podstawie przepisów odrębnych,
zanieczyszczenia gleby w sąsiedztwie zakładów przemysłowych,
zanieczyszczenia wód powierzchniowych,
uciążliwość hałasem od linii kolejowej, dróg i statków powietrznych,
stosunkowo duża powierzchnia biologicznie czynna, szczególnie na terenach, na których istnieje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna,
bardzo mała powierzchnia działek przy zabudowie jednorodzinnej szeregowej, zwłaszcza w nowo powstających zespołach.

Uwarunkowania kulturowe:

historyczny układ uliczny miasta,
tradycje ośrodka przemysłu i kolejnictwa,
tradycje działalności społecznej (harcerstwo, ochotnicza straż pożarna, kluby sportowe),
obecność obszarów i obiektów, będących dziedzictwem kultury,
obecność krajobrazu kulturowego i tradycyjnych form budynków.

Uwarunkowania kompozycyjno - estetyczne:

wysokość istniejącej zabudowy w większej części miasta nie przekraczająca 11 m,
zlokalizowanie wyższej zabudowy wielorodzinnej przy głównych ulicach, przecinających miasto w kierunku północ – południe,
brak wyraźnie wykształconego centrum miasta, w centralnej części miasta znajdują się tereny niezainwestowane,
brak przestrzennego zamknięcia ciągu ulic Al. Tysiąclecia – Al. Wojska Polskiego,
brak powiązań przestrzennych pomiędzy północną a południowa częścią miasta,
duża ilość zieleni w ogrodach przydomowych,
wydzielanie niewielkich zielonych skwerów międzyulicznych (pl. Zgody, pl. Słoneczny).

Podsumowanie
W mieście Piastowie, ze względu na ład przestrzenny, można wyodrębnić następujące strefy:

1. tereny, na których ład przestrzenny jest zachowany,
2. tereny, na których ład przestrzenny jeszcze się nie ukształtował:

tereny położone centrum miasta przy skrzyżowaniu ul. Warszawskiej i Al. Wojska Polskiego,
tereny położone pomiędzy torami kolejowymi a ul. Warszawską, na wschód od Al. Krakowskiej,
tereny położone na obrzeżach miasta w jego północnej, zachodniej i południowo – wschodniej części, dotychczas użytkowane rolniczo bądź leżące odłogiem.

3. tereny, które wymagają działań, w celu uzyskania ładu przestrzennego, to znaczy tereny zainwestowane w sposób chaotyczny, na których dla uzyskania ładu przestrzennego niezbędne są działania w postaci odpowiedniego zagospodarowania i uzupełnienia zabudowy:

teren willi „Biały Pałac wraz z oficynami i niezabudowanym terenem sąsiadującym,
teren położony wzdłuż ul. Szarych Szeregów na odcinku od ul. Gęsickiego do ul. K. Przerwy Tetmajera,
tereny położone w południowej części miasta wzdłuż Al. Jerozolimskich,
tereny położone wzdłuż ul. Dworcowej.

4. tereny, na których ład przestrzenny jest znacznie zaburzony to znaczy tereny, na których dla uzyskania ładu przestrzennego niezbędna jest, oprócz odpowiedniego zagospodarowania, wymiana zabudowy istniejącej lub całkowita zmiana przeznaczenia:

tereny przemysłowe, położone pomiędzy torami kolejowymi i ul. Warszawską, w granicach Zakładów Stomil – tereny te są stopniowo rozdrabniane w przypadkowy sposób i przechodzą na własność lub w użytkowanie innych podmiotów,
teren baraków położonych przy ul. J. Piłsudskiego, przerywających ciąg ul. Skorupki,
teren dawnej kotłowni przy ul. Żbikowskiej,
tereny położone pomiędzy ul. W. Witosa i torami kolejowymi, w okolicy ul. Poprzecznej, w sąsiedztwie projektowanej drogi ekspresowej,
teren ogrodów działkowych, położonych przy Al. Tysiąclecia, w strefie uciążliwości tej ulicy.

Dla terenów, na których ład przestrzenny jeszcze się nie nie ukształtował obowiązują plany: „Wojska Polskiego”, „Malczewskiego”, „Północnego Piastowa”, „Szarych Szeregów”, „Południowego Piastowa” etap 1 oraz etapy 2 i 3, i „Warszawska”.
Dla terenów, które wymagają działań w celu uzyskania ładu przestrzennego obowiązują plany: „Szarych Szeregów”, „Południowego Piastowa etap 2 i 3” oraz są podjęte uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego „Orzeszkowej” i „Harcerska”.
Dla terenów, na których ład przestrzenny jest znacznie zaburzony obowiązują plany:
„Południowego Piastowa etap 1 oraz etapy 2 i 3”, „Warszawska” oraz są podjęte uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego „Zachód II” i Harcerska”. Zwraca uwagę fakt, że część z planów obowiązuje już od dłuższego czasu (Malczewskiego” od 1997 r., „Wojska Polskiego” od 1999 r., „Północnego Piastowa” od 2003 r., „Szarych Szeregów” od 2003 r., „Południowego Piastowa” etap 1 od 2003 r.), a nie przyczyniły się one do ukształtowania lub uporządkowania ładu przestrzennego.
W celu zachowania i dalszego kształtowania ładu przestrzennego wskazane jest:

utrzymanie dotychczasowych funkcji miasta,
wykształcenie wyraźnego centrum miasta z programem usługowym,
równomierny rozwój funkcji mieszkalnej i usługowej,
ograniczenie produkcji do terenów, na których znajdują się zakłady istniejące,
dopuszczenie rzemiosła i drobnej wytwórczości w strefach istniejących uciążliwości oraz w strefach uciążliwości projektowanych dróg szybkiego ruchu,
powiększenie ilości i powierzchni terenów rekreacyjno – wypoczynkowych,
ograniczenie zabudowy wielorodzinnej do sąsiedztwa stref dotychczas przeznaczonych pod ten rodzaj zabudowy,
likwidacja terenów rolnych w granicach miasta,
wprowadzenie zamknięcia dominantą ciągu Al. Tysiąclecia – Al. Wolska Polskiego, z uwzględnieniem widoku z wiaduktu Okulickiego.
znalezienie nowej lokalizacji niewłaściwie położonych ogrodów działkowych.

Stan ładu przestrzennego na terenach miasta Piastowa ilustruje rysunek nr 4.